Het belang van omega-3 in competitieve sporten
Zowel in Duitsland als in de VS worden bijzonder lage niveaus van omega-3 vetzuren aangetroffen bij topsporters. De HS-Omega-3 Index® methode werd gebruikt om de niveaus van de belangrijke marine omega-3 vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA) in rode bloedcellen te analyseren. Het bereik van 8-11%, dat als optimaal wordt beschouwd, is gemiddeld veel lager bij sporters.
Ernstige depressie
De kans op het ontwikkelen van een depressie is groter bij topsporters dan bij de gemiddelde bevolkingsgroepen. Hoe hoger is het omega-3-gehalte in de rode bloedcellen, hoe lager is de kans op een zware depressie. Verschillende meta-analyses bevestigen dat het toedienen van EPA en DHA alleen, maar ook in combinatie met conventionele psychiatrische therapie, effectief is bij het voorkomen en behandelen van depressie. Hoge gehaltes van het vetzuur EPA versterken het effect nog verder, wat de ontstekingsremmende aspecten in de werkzaamheid benadrukt. Om deze reden beginnen de richtlijnen nu omega-3 vetzuren EPA en DHA bij de therapeutische behandeling van depressie aan te bevelen.
Cognitieve functies en hersenbeschadiging bij atleten
Traumatisch hersenletsel komt vaker voor bij sporten zoals voetbal of American voetbal. Hierbij is meestal sprake van structurele hersenbeschadiging, waardoor de hersenprestaties kunnen verminderen. Het is bekend dat complexe hersenfuncties en aspecten van de hersenstructuur zoals het geheugen verband met de hoeveelheid EPA en DHA in rode bloedcellen houden. Een vier weken durend onderzoek onder vrouwelijke voetballers in de Spaanse eerste divisie toonde bijvoorbeeld aan dat de efficiëntie, nauwkeurigheid en reactietijd verbeterden wanneer ze 3,5 g EPA en DHA per dag innamen in vergelijking met de placebogroep.
De resultaten van interventiestudies op cognitieve functies zoals geheugen, abstract redeneren en vergelijkbare complexe hersenfuncties waren ook positief bij een dosis van meer dan 800 mg DHA per dag. Er kan dus worden geconcludeerd dat de cognitieve functies van atleten in sporten met herhaald traumatisch hersenletsel profiteren van hoge niveaus EPA en DHA.
Het effect van omega-3 op de spieren
Verschillende interventiestudies hebben het effect onderzocht van het innemen van omega-3 vetzuren vóór een fysieke inspanning die spierpijn kan veroorzaken. Het bleek dat omega-3 spierpijn minimaliseert of zelfs voorkomt. Men stelde vast dat niet alleen de zwelling van de spier afwezig was, maar ook het krachtverlies dat typisch gepaard gaat met spierpijn.
Vergelijkbare effecten zijn ook aangetoond nadat er al is getraind door een enkele dosis omega-3 in te nemen. Dit blijkt uit data van Britse voetballers. Er is ook aangetoond dat een hoog niveau van omega-3 vetzuren in het lichaam helpt om “leeftijdsgebonden” spierverlies te verminderen.
Het effect van omega-3 op het hart
In vergelijking met de gemiddelde bevolkingsgroepen lopen wedstrijdsporters een verhoogd risico op plotselinge hartdood. Lage niveaus van de mariene omega-3 vetzuren EPA en DHA hebben 10 keer meer kans om plotselinge hartdood te veroorzaken dan hoge niveaus van omega-3.
Een interventiestudie onder patiënten met hart- en vaatziekten toonde aan dat inname van omega-3 plotselinge hartdood bij patiënten met coronaire hartziekten vermindert.
Het effect van omega-3 op gewrichten
De ontstekingsremmende effecten van EPA en DHA zijn waarschijnlijk ook verantwoordelijk voor de aanzienlijke verlichting van pijn en andere symptomen bij patiënten met reumatoïde artritis die in meta-analyses zijn gedocumenteerd. Er is meer onderzoek gedaan naar artritis en osteoartritis bij katten en honden. Bij beide diersoorten kunnen mobiliteit en pijn worden verbeterd door toediening van de twee mariene omega-3 vetzuren.
Bij mensen lijken hoge concentraties EPA en DHA ook het genezingsproces te versnellen (bijvoorbeeld na een knieoperatie). Dit is echter nog niet systematisch onderzocht.
Bronnen en dosering van EPA en DHA
Makreel, zalm, tonijn en andere koudwatervissen zijn bijzonder rijk aan de omega-3 vetzuren EPA en DHA. Er moet echter worden opgemerkt dat langlevende roofvissen zoals tonijn onderaan de voedselketen staan en dus een groot aantal zware metalen en gifstoffen tijdens de levenscyclus opnemen. Daarom wordt frequente consumptie van deze vissoorten afgeraden.
Terwijl gekweekte vis steeds minder omega-3 bevat, omdat het gebruikte voer minder omega-3 bevat, in het wild gevangen vis beweegt meer en bevat dus over het geheel minder vet. Als men een bepaalde dosis EPA en DHA per dag wil innemen, dan is supplementatie met visoliepreparaten met een gegarandeerd omega-3-gehalte of een plantaardige algenolie als veganistisch alternatief de enige overblijvende optie. Bij fabrikanten van hoge kwaliteit vindt tijdens het productieproces een grondige reiniging van toxines en andere onzuiverheden plaats.
Voor een optimale opname en verwerking van omega-3 vetzuren in het lichaam moeten omega-3 supplementen altijd samen met een hoofdmaaltijd of een vetrijke maaltijd worden ingenomen. Deze aanpak activeert de vetvertering en maximaliseert de biologische beschikbaarheid. Om de omega-3-index naar het doelbereik van 8-11% te brengen, is meestal maximaal 5 g omega-3 (EPA en DHA) per dag nodig.
Conclusie
De gemiddelde omega-3-index bij sporters ligt ver onder het streefbereik van 8-11%. Dit resulteert niet alleen in een lagere levensverwachting – mede door de verhoogde kans op plotselinge hartdood – maar ook in een verminderde functie van de spieren, het cardiovasculaire systeem, de hersenen en andere organen die onder bijzondere druk staan bij wedstrijdsporten.
Prof. Dr. Clemens von Schacky was hoofdarts cardiologie in het “Medical Park Sankt Hubertus” en is hoofd preventieve cardiologie aan de Universiteit van München LMU. Hij is een expert op het gebied van cardiologie en is in vakkringen direct betrokken bij het onderwerp omega-3 vetzuren.
Als u geïnteresseerd bent in het originele artikel “Omega-3 vetzuren – Niveaus omhoog in wedstrijdsporten!” van Prof. Dr. Clemens von Schacky, neem dan contact met ons op. E-mail post@norsan.de of telefoon +49 30555 788 990 en we sturen je het artikel graag toe.